مهمترین ویژگی حسن انوشه امید بود - مجله سرگرمی

این صحبت ها در مراسم یادبود حسن انوشه عصر روز سه شنبه (26 فروردین ماه) مطرح شد که به صورت مجازى به وسیله صفحه اینستاگرام مرکز دایره المعارف عظیم اسلامى برگزار گردید. در این مراسم کاظم موسوى بجنوردى، نصرالله پورجوادى، احمد مسجدجامعى، روزبه زرین کوب و مزدک انوشه حضور داشتند.

کاظم موسوى بجنوردى

انوشه یکی از عاشقان ایران بود

در ابتدا کاظم موسوى بجنوردى ضمن اشاره به این که حسن انوشه تمام زندگی خود را وقف پژوهش نموده بود اظهار کرد: لازم بود خیلی زودتر برای او عظیمداشت می گرفتیم و به این چهل سالی که شبانه روز مشغول خدمت به فرهنگ کشور، زبان فارسی و تاریخ ایران بود می پرداختیم. واقعا درگذشت انوشه یک ضایعه برای فرهنگ کشور است. او در دوران حیات پر ثمر خود کارهای زیادی انجام داد که نمونه آن دانشنامه نویسی بود؛ همچنین کتاب های زیادی را ترجمه کرد، حدود 2500 مقاله، به ویژه در زمینه ادب فارسی نوشت. می توان گفت او یکی از عاشقان ایران، ادب ایران و زبان فارسی بود.

وی با شرح درباه نحوه گزینش انوشه به عنوان مدیر جدید بخش تاریخ مرکز دایره المعارف عظیم اسلامى بیان نمود: برای درخواست از این نویسنده بنده همراه با عنایت الله مجیدی برای اولین بار به خانه انوشه رفتیم. دیدن منزل او برای من جاذبه داشت از این رو که صرفا یک خانه نبود بلکه کتابخانه بود. تمام فضای خانه را کتابخانه فرا گرفته بود.

مرکز دایره المعارف عظیم اسلامى باید بماند

او در ادامه افزود: حین گفت وگو بایکدیگر انوشه مطلبی را بیان نمود که من شگفت زده شدم. او گفت افرادی همانند ما می آییم و می رویم ولی مرکز دایره المعارف عظیم اسلامى به عنوان یک مرکز عظیم علمی باید بماند بنابراین من این مسئولیت را می پذیرم.

موسوى بجنوردى با اشاره به این که با حضور انوشه تحولات زیادی در بخش تاریخ صورت گرفت و بازدهی این قسمت سه برابر شد گفت: یعنی در سطح وسیعی سفارش مقاله اجرا شده بود و ویرایش به موقع انجام می شد؛ و این برای ما که سال های سال به دنبال این بودیم که بتوانیم بخش تاریخ را توسعه دهیم خوب بود. خوشبختانه انوشه زیرساختی را برای تاریخ به وجود آورد که می تواند الگویی برای همه بخش های ما گردد.

نویسنده کتاب دایره المعارف عظیم اسلامی همچنین اظهار کرد: شخصیت حسن انوشه به قدری پاکسرشت و زلال بود که من هروقت از کار خسته می شدم با او گفت وگو می کردم که این باعث انبساط خاطر من می شد. صفا و اخلاصی که داشت بدون هیج گونه حاشیه ای بود.

نصرالله پورجوادى

قدر کتاب ها و دایره المعارف هایی که انوشه نوشت را ندانستند

در ادامه این مراسم مجازی نصرالله پورجوادى ضمن بیان این که حسن انوشه یکی از مردان دایره المعارفی و دانشنامه ای ما بعد از انقلاب بود اظهار کرد: دانشنامه نویسی فعالیتی بود که به خصوص بعد از انقلاب رونق گرفت. قبل از انقلاب مرحوم احسان یارشاطر ترجمه دایره المعارف اسلامی که به زبان انگلیسی و فرانسه بود را شروع کرد و مقالات فارسی نیز به آن افزود. این کار بعد از انقلاب نیز ادامه پیدا کرد.

وی همچنین گفت: در کنار این فعالیت ها اشخاص و سازمان های دیگر بودند که به دایره المعارف نویسی احتمام ورزیدند. یکی از کسانی که دست تنها شروع به دایره المعارف نویسی کرد انوشه بود. دایره المعارف های دیگر هرکدام وابسته به تشکیلات، سازمان یا گروهی بودند که یاری می کردند ولی انوشه تنها بود.

او در ادامه افزود: ارتباط و وابستگی آنچنانی به شخصیت های سیاسی و روحانی نداشت و آنچنان حمایتی هم از او نمی شد، با این حال توانست به تنهایی این کارهایی را انجام دهد که شگفت آور است. انوشه تا اندازه ای هم دلخور بود به این دلیل که بعضی جاها قدر کتاب ها و دایره المعارف هایی که نوشت را ندانستند. به نظرم به زحمت بتوان جایگزینی برای انوشه در مرکز دایره المعارف عظیم اسلامى یافت.

احمد مسجدجامعى

انوشه کار یک بنیاد را به تنهایی انجام می داد

احمد مسجدجامعی از دیگر سخنرانان این مراسم گفت: نگاهی گذرا به فهرست آثار استاد زنده یاد حسن انوشه نشان می دهد که ایران و زبان فارسی را در هر اقدام و فعالیتی در نظر می گرفت؛ بر همان اساس کتاب ترجمه می کرد، مقاله می نوشت و ویرایش می کرد. او به دنبال نام ایران بود.

وی همچنین گفت: در میان آثار انوشه که همه آن ها یک نقطه مشترکی دارند و آن علاقه به ایران، تاریخ، فرهنگ و ادب ایران است یک مجموعه صندلی خاصی دارد و آن مجموعه نه جلدی دانشنامه ادب فارسی است. می توان گفت انوشه بیش از بیست سال از عمر خود را در کار دانشنامه نگاری نهاد و پیش از این نیز آثار دیگر او در حوزه تاریخ است. انوشه تقریبا با امکانات شخصی جلسات دانشنامه های خود را برگزار می کرد و می توان گفت او بنیادی بود که بر اساس شخصیت، کوشش و زحمت خود کار می کرد؛ درواقع کار یک بنیاد را به تنهایی انجام می داد.

عضو شورای شهر تهران با بیان این که در همه دانشنامه های انوشه بی شک مدخلی درباره اسلام و ادب فارسی بود اظهار کرد: اما نقطه نظر ایشان این بود که ما دانشنامه مستقلی درباره ایران و زبان فارسی احتیاج داریم که بتواند ابعاد گسترده این زبانی که قرن ها در بخش وسیعی از شرق عالم زبان اهل فرهنگ بوده را معرفی کند و این در یک کتاب میسر نیست.

او در ادامه افزود: در یک کتاب می تواند با چند مثال در حوزه زبان فارسی در شبه قاره، تاجیکستان و... بحث اساسی گردد که احتیاج به مدخل های زیادی است. اولین کاری را که انوشه در این زمینه در دست گرفت ادب و فرهنگ تاجیکستان بود به لحاظ نزدیکی های بیشتری که ما و تاجیکستان با یکدیگر دارم. و این می توانست محبوبیت زبان فارسی در آنجا را به شکلی قاعده مند پایدار کند.

وی همچنین گفت: در آن سال ها این کار بسیار ضروری بود از باب این که بحث زبان نیاکان مطرح بود. این کار عظیمی بود که انوشه توانست فضای معنوی و فرهنگی مشترک در بین کشورهای منطقه را باز تعریف و تجدید کند و کسانی که اهل دیپلماسی فرهنگی هستند می دانند که این امر تا چه اندازه موثر بود.

روزبه زرین کوب

انوشه خدمتگزار خستگی ناپذیر فرهنگ ایرانی

روزبه زرین کوب نیز با اشاره به این که مترجم ماندگار در بسیاری موارد خود را، خواست خود را، آرزوی خود را و خودی خود را به کناری وا می نهد و به دیگری می اندیشد، به مردم، فرهنگ و تاریخ خود گفت: اکنون انوشه مترجمی ماندگار است. کتاب یا کتاب های ترجمه او دیر یا زود بر گروه های اجتماعی و قشرهای گوناگون جامعه تاثیر خواهد گذاشت و در یادها خواهد ماند.

او درباره ویژگی های انوشه گفت: حسن انوشه به جز کار ترجمه ویژگی های برجسته دیگر هم دارد؛ او نه تنها به عنوان فرهنگ شناس که به عنوان تدبیر نماینده امور فرهنگی در آنچه به ترویج و گسترش آنچه به عنوان فرهنگ ایرانی در سرزمین های همجوار مربوط می گردد شاخص و شناخته شده است. شاید تنها سرپرستی مجموعه دانشنامه ادب فارسی کافیست که حسن انوشه را خدمتگزار خستگی ناپذیر فرهنگ ایرانی بدانیم.

وی ضمن بیان بعضی از آثار حسن انوشه و انتشار آن ها گفت: او مترجمی پرکار و فرهنگ شناسی خستگی ناپذیر بود. تمامی حیطه فرهنگی ایرانی را مورد توجه قرار می داد و برای شناساندن تاریخ ایران و ادب فارسی به ایرانیان و غیر ایرانیان به فارسی زبانان و وغیر فارسی زبانان کوششی به یادماندنی و درخور از خود نشان داد.

انوشه برای مردم ایران ماندگار است

نویسنده کتاب تاریخ ایران باستان: تاریخ سیاسی ساسانیان با اشاره به این که کمی و کاستی و اشتباه ویژگی عالم انسانی است اظهار کرد: کدام پژوهشگر خرد و عظیم هست که ایرادی بر او وارد ندانسته باشد؟ اما آن ها که با عظیم جلوه دادن چند اشتباه کوچک در ترجمه و یا چند سطر افتادگی در آن گاه قیل و قال به پا می نمایند بیکارگان بیچاره ای هستند که می کوشند با چنین داوری های غیر علمی و غیر منصفانه برای خود نامی و نانی دست و پا نمایند.

وی در ادامه افزود: در کار علمی و فرهنگی اولویت انوشه همواره ایران بود، احساسات و علایق قومی و منطقه ای را در مقابل عشق به ایران چندان جدی نمی گرفت و سر سپردگی به ایران و فرهنگ درخشان ایرانی را به شعارهای بازی گونه و زودگذر افراط گرایان قومی و منطقه ای ترجیح می داد. باری در آن چه بدین گفتار مربوط می گردد شک ندارم که حسن انوشه جدای از دیگر خدمات علمی اش تنها و تنها به عنوان مترجم یکی از اندک شمار مترجمان تاریخ معاصر ایران است که برای مردم ایران چه امروز و چه فردا ماندگار، بی مرگ و انوشه خواهد ماند.

مزدک انوشه

انوشه با تاریخ ایران شروع می گردد و با آن تمام می گردد

مزدک انوشه فرزند حسن انوشه از دیگر سخنرانان حاضر در این مراسم بود که با اشاره به این که پدرش بسیار دلبسته ایران، فرهنگ. زبان و ادبیات این سرزمین بود گفت: او بسیار علاقه مند بود که به اندازه توش، توان و سهم خود گامی در جهت حفظ و معرفی این میراث و فرهنگ به دنیایان بردارد.

وی در ادامه افزود: از طرفی پدر دوست داشت میان مردمانی که متعلق به دنیا ایرانی هستند و شاید در مرزهای سیاسی مختلف حضور داشته باشند پیوندی برقرار کند به همین دلیل شاید یکی از کارهای آخرشان فارسی ناشنیده، بازتابی از این علاقه بود.

نویسنده واژه نامه میراث ماندگار همچنین گفت: تصویری که بنده از پدرم دارم با تاریخ ایران شروع می گردد و با تاریخ ایران تمام می گردد. درواقع او مهمترین کارهایش را با ترجمه تاریخ ایران از میانه راه دهه 60 شروع کرد و این و اواخر دوباره به آن دلبستگی قدیمی خود بازگشت و شروع به ترجمه جلد ششم تاریخ ایران کرد. خوشبختانه به رغم کسالتی که داشت توانست این کار را به خاتمه برساند و تقریبا آماده چاپ است.

کار نیمه تمام انوشه را تمام می کنم

او در ادامه با اشاره به این که حسن انوشه در بازه زمانی اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد تا اواخر دهه نود بیشتر در کار مقاله نویسی، دایره المعارف نویسی، دانشنامه نویسی بود اظهار کرد: گمان می کنم شاید مهمترین کار او دانشنامه ادبیات فارسی باشد که به همت احمد مسجد جامعی شروع و تا 9 مجلد هم پیش رفت. هنوزهم بخش های ناتمامی دارد و امیدوار بود به خاتمه برسد که بیش از این مرگ فرصت نداد.

مزدک انوشه در سرانجام با بیان این که پدرش فردی پرکار بود گفت: کار برای پدرم تفریح بود و وقتی کار می کرد ما که از نزدیکان او بودیم گمان می کردیم که تفریح می نماید و برای همین چندان به چشم نمی امد. از نگاه من مهمترین ویژگی حسن انوشه امید بود. پدرم بسیار انسان امیدواری بود و همواره به ما امیدواری می داد. به همین دلیل امیدوارم بتوانم لنگ لنگان گامی در آن جهت بردارم و اگر کار نیمه تمامی هست تمام کنم.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران